Köyler

 

MERKEZ KÖYLER

Köy	Nüfus 2000	İlçeye Uzaklığı (km)	İle Uzaklığı (km)
68AKARSU	350	8	8
69AKPINAR	1.243	18	18
70AKTAŞ	186	13	13
18ALİPAŞA	579	8	8
19AMBARLIK	1.884	22	22
20AYANE	16	22	22
21AZAKLIHOCA	754	9	9
71BALIKÇILAR	616	14	14
22BEŞTEPE	193	20	20
23 BILDIRCINKÖY	307	8	8
72BOĞAZ	186	15	15
24CAMİDAĞI	452	12	12
25ÇAYBAŞI	263	20	20
26ÇAYCILAR	400	10	10
27ÇİFTEKAVAK	890	5	5
28ÇİMENLİ	203	25	25
29DEREBAŞI	597	15	15
307038DÖRTYOL	581	9	9
30DÜZKÖY	517	9	9
31ELMALI	715	22	22
32ERENKÖY	169	28	28
33GÖLGELİ	278	8	8
34GÜZELKÖY,,benim  köyüm	437	16	16
35GÜZELYURT	185	25	25
36KARASU	1.231	25	25
37KARAYEMİŞ	523	20	20
38KASARCILAR	655	19	19
73KETENLİ	218	20	20
39 KIRKLARTEPESİ	156	19	19
40KİREÇHANE	180	18	18
41KOCATEPE	94	18	18
42KÖMÜRCÜLER	2.842	21	21
43KÖPRÜLÜ	579	15	15
74KURTULUŞ	376	9	9
44KÜÇÜKÇAYIR	1.032	28	28
45KÜÇÜKKÖY	397	7	7
46MELEK	329	18	18
47ORTAPAZAR	628	10	10
48ÖRNEK	158	8	8
49PAZARKÖY	852	10	10
75PEKMEZLİ	758	9	9
76PINARBAŞI	429	13	13
51SELİMİYE	471	17	17
52SOĞUKÇEŞME	127	10	10
77SÖĞÜTLÜ	344	15	15
53SÜTLÜCE	591	13	13
54TAŞKÖPRÜ	676	21	21
78TAŞLIK	637	15	15
79TAŞPINAR	329	18	18
56TOPKAYA	549	9	9
57TUĞLALI	188	8	8
58UZUNKÖY	296	8	8
59ÜÇKAYA	395	10	10
80VELİKÖY	1.136	13	13
60YEMİŞLİK	379	24	24
61YENİDOĞAN	60	18	18
62YENİGÜZEL	305	15	15
81YENİKALE	245	11	11
63 YENİKASARCILAR	184	19	19
64 YENİSELİMİYE	117	18	18
307133YEŞİLDERE	821	23	23
307037YİGİTLER	505	18	18
65YOLÜSTÜ	280	10	10
66YOLVEREN	154	12	12
67 ZİNCİRLİKÖPRÜ	552	11	11

ARDEŞEN

Köy Nüfus 2000 İlçeye Uzaklığı (km) İle Uzaklığı (km) 83AKDERE 161 9 55 82AKKAYA 335 8 54 84ARMAĞAN 435 9 55 85 AŞAĞIDURAK 1.471 20 66 86 BAYIRCIK 403 21 67 87 BEYAZKAYA 256 5 51 88DOĞANAY 450 19 65 89DUYGULU 639 16 62 90 ESKİARMUTLUK 341 30 76 91 GÜNDOĞAN 291 14 60 92GÜNEY 135 25 71 93HOŞDERE 233 13 59 94IŞIKLI 2.157 6 52 95 KİRAZLIK 667 20 66 96 KÖPRÜKÖY 373 13 29 97 KURTULUŞ 141 7 53 98 KÜÇÜKKÖY 108 13 59 99 MANGANEZ 188 18 64 00 ORTAALAN 302 12 58 01ÖZGÜR 348 21 67 02PINARLI 276 16 62 03 PİRİNÇLİK 591 5 51 04 SESLİKAYA 378 11 57 05 SİNANKÖY 124 20 66 06 ŞENYAMAÇ 161 11 57 07ŞENYURT 289 10 56 08 YAMAÇDERE 524 9 55 09YAVUZ 310 12 58 10YENİKÖY 260 14 60 12 YUKARIDURAK 866 23 69 13 YURTSEVER 188 9 55

ÇAMLIHEMŞİN

Köy	Nüfus 2000	İlçeye Uzaklığı (km)	İle Uzaklığı (km)
14 AŞAĞIŞİMŞİRLİ	126	5	70
15BOĞAZİÇİ	52	10	58
16ÇATKÖY	10	29	94
17ÇAYIRDÜZÜ	1.024	9	62
18DİKKAYA	1.165	6	67
19GÜLLÜKÖY	229	8	60
20GÜROLUK	99	5	70
21KADIKÖY	103	6	67
22KALE	20	45	102
23KAPLICA	160	7	72
24KÖPRÜBAŞI	340	3	75
25MEYDANKÖY	29	35	97
26MURATKÖY	278	5	62
27ORTAKLAR	42	39	132
28ORTANKÖY	27	3	70
29ORTAYAYLA	23	40	105
30SIRAKÖY	23	38	131
31ŞENKÖY	9	8	73
32ŞENYUVA	98	8	73
33TOPLUCA	1.588	6	52
34ÜLKÜKÖY	97	15	80
35YAYLAKÖY	0	56	121
36YAZLIK	16	25	90
37YOLKIYI	90	6	70
38 YUKARIŞİMŞİRLİ	139	7	72
39ZİLKALE	17	20	82

ÇAYELİ

Köy	Nüfus 2000	İlçeye Uzaklığı (km)	İle Uzaklığı (km)
40 ABDULLAHHOCA	278	7	24
72ARMUTLU	334	11	29
41AŞIKLAR	1.026	10	28
81BAŞKÖY	77	28	46
73BEŞİKÇİLER	158	7	25
42BEYAZSU	830	6	24
82BUZLUPINAR	604	14	32
83ÇATALDERE	336	32	50
74ÇEŞMELİ	294	13	31
43ÇINARTEPE	92	13	31
44ÇİLİNGİR	508	6	24
84ÇUKURLUHOCA	230	23	41
45DEMİRHİSAR	539	9	27
75DERECİK	670	22	40
46DÜZGEÇİT	175	10	28
47ERDEMLİ	65	9	26
48ERENLER	267	14	32
49ESENDAĞ	439	6	24
76GÜRGENLİ	462	7	25
85GÜRPINAR	192	24	42
50GÜZELTEPE	747	7	25
51HAREMTEPE	1.058	6	24
52İNCESIRT	678	6	24
86İNCESU	75	41	59
53KAÇKAR	216	10	30
80KAPTANPAŞA-BUCAK MERKEZİ	666	20	37
77KARAAĞAÇ	411	12	30
54KEMERKÖY	437	10	28
55KESTANELİK	194	11	29
56KÖPRÜBAŞI	121	8	26
57LATİFLİ	380	7	25
58MALTEPE	454	10	23
59MUSADAĞI	364	6	24
87ORMANCIK	146	29	47
60ORTAKÖY	487	7	25
61SARISU	589	6	24
62SEFALI	450	16	38
89SESLİDERE	290	16	38
63SIRTKÖY	586	8	26
64ŞİRİNKÖY	267	6	24
88UZUNDERE	92	28	46
65YAMAÇKÖY	649	6	24
66YANIKDAĞ	486	5	23
67YAVUZLAR	126	14	32
90YENİCE	155	22	40
68YENİHİSAR	404	10	28
69YENİTEPE	171	8	26
70YEŞİLIRMAK	173	12	30
78YEŞİLKÖY	129	11	29
91YEŞİLTEPE	297	28	38
79YILDIZELİ	155	10	28
71ZAFER	165	15	33

DEREPAZARI

Köy	Nüfus 2000	İlçeye Uzaklığı (km)	İle Uzaklığı (km)
92 BAHATTİNPAŞA	302	4	12
93BÜRÜCEK	253	3	11
94ÇAKMAKÇILAR	260	5	13
95ÇEŞMEKÖY	226	4	12
96ÇUKURLU	372	5	13
97ESENTEPE	425	7	17
98KİRAZDAĞI	924	7	17
99MALTEPE	531	7	17
00SANDIKTAŞ	308	5	13
01UZUNKAYA	348	4	12
02YANIKTAŞ	391	3	11

FINDIKLI

Köy	Nüfus 2000	İlçeye Uzaklığı (km)	İle Uzaklığı (km)
03ARILI	329	9	69
04ASLANDERE	339	10	70
307529AVCILAR	192	7	67
05BEYDERE	542	8	68
08CENNET	137	8	68
06ÇAĞLAYAN	486	6	66
07ÇINARLI	241	6	65
09DERBENT	371	12	72
307528DOĞANAY	0	10	70
10GÜRSU	297	11	71
11HARAKÖY	224	6	66
12IHLAMURLU	431	12	72
13KARAALİ	59	10	70
14KIYICIK	294	10	70
15MEYVALI	305	9	69
16SAATKÖY	109	10	70
17SULAK	356	8	68
18SÜMER	885	9	69
19TEPECİK	106	8	68
20YAYLACILAR	163	15	75
21YENİKÖY	266	4	64
307530 YENİŞEHİTLİK	119	19	79

GÜNEYSU

Köy	Nüfus 2000	İlçeye Uzaklığı (km)	İle Uzaklığı (km)
22ADACAMİ	826	3	8
23ASMALIIRMAK	217	6	19
24BALLIDERE	335	9	21
25BAŞARAN	435	5	14
26BAŞKÖY	893	11	24
309275BULUTLU	220	10	25
27ÇAMLICA	436	6	20
28DUMANKAYA	253	3	17
29GÜNELİ	402	2	17
30GÜRGEN	765	5	20
31İSLAHİYE	1.047	7	18
32KIBLEDAĞI	1.485	7	17
33KİREMİT	539	3	17
34ORTAKÖY	651	2	16
35SELAMET	720	3	17
36TEPEBAŞI	329	2	16
37YARIMADA	68	1	15
38YENİCAMİ	579	5	14
39YENİKÖY	285	4	16
40YEŞİLKÖY	339	6	18
41YEŞİLYURT	180	5	15
42YÜKSEKKÖY	301	7	20

HEMŞİN

Köy	Nüfus 2000	İlçeye Uzaklığı (km)	İle Uzaklığı (km)
43AKYAMAÇ	210	3	237
44BİLENKÖY	85	4	61
45ÇAMLITEPE	120	5	62
46HİLAL	49	5	62
48KANTARLI	103	12	89
47LEVENTKÖY	173	6	51
49NURLUCA	141	3	60
50YALTKAYA	192	5	52

İKİZDERE

Köy	Nüfus 2000	İlçeye Uzaklığı (km)	İle Uzaklığı (km)
51AYVALIK	80	6	58
52BALLIKÖY	0	33	85
53BAŞKÖY	70	28	80
54BAYIRKÖY	354	6	58
77CEVİZLİK	207	6	58
55ÇAMLIKKÖY	250	17	69
56ÇATALTEPE	34	28	80
57ÇİÇEKLİ	47	28	80
58ÇİFTEKÖPRÜ	89	27	79
59DEMİRKAPI	391	5	57
60DEREKÖY	196	7	59
61DİKTAŞ	107	28	80
62ESKİCE	43	30	82
63GÖLYAYLA	72	24	76
64GÜRDERE	437	3	55
65IHLAMUR	98	7	59
66ILICAKÖY	436	6	58
67KAMA	81	27	70
68MEŞEKÖY	173	28	80
69ORTAKÖY	18	27	79
70RÜZGARLI	161	5	57
71SİVRİKAYA	142	20	72
78ŞİMŞİRLİ	325	8	60
72TOZKÖY	186	27	79
73TULUMPINAR	82	13	65
74YAĞCILAR	374	13	65
75YERELMA	286	15	67
76YETİMHOCA	9	26	78

İYİDERE

Köy	Nüfus 2000	İlçeye Uzaklığı (km)	İle Uzaklığı (km)
79 BÜYÜKÇİFTLİKKÖYÜ	874	7	21
80ÇİFTLİKKÖY	721	7	21
81DENİZGÖREN	618	5	19
82KALECİK	719	7	21
83KÖŞKLÜ	473	3	17
84TAŞHANE	237	7	21
85YAYLACILAR	838	4	18

KALKANDERE

Köy	Nüfus 2000	İlçeye Uzaklığı (km)	İle Uzaklığı (km)
86ÇAĞLAYAN	563	5	27
87ÇAYIRLI	536	10	30
88DİLSİZDAĞI	297	8	22
89DÜLGERLİ	462	7	33
90ESENDERE	158	13	40
91FINDIKLI	542	8	35
92GEÇİTLİ	64	7	29
93HURMALIK	426	15	37
94İNCİKÖY	483	9	14
95İNCİRLİ	390	8	27
96KAYABAŞI	278	11	35
97ORMANLI	1.002	6	27
98SEYRANTEPE	154	7	29
99SOĞUKSU	104	17	38
00ÜNALAN	352	10	27
01YENİGEÇİTLİ	57	7	22
02YENİKÖY	54	8	27
03YEŞİLKÖY	354	10	27
04YOKUŞLU	374	9	27
05YUMURTATEPE	179	5	25

PAZAR

Köy	Nüfus 2000	İlçeye Uzaklığı (km)	İle Uzaklığı (km)
06AKBUCAK	500	17	55
07AKMESCİT	600	4	39
08AKTAŞ	350	7	44
09AKTEPE	202	5	42
10ALÇILI	561	7	45
11BALIKÇI	490	7	30
12BAŞKÖY	405	13	50
13BOĞAZLI	610	9	46
14BUCAK	239	19	56
15DAĞDİBİ	160	10	47
16DARILI	180	4	41
17DEREBAŞI	680	8	45
18DERİNSU	265	14	51
19DERNEK	610	7	44
20ELMALIK	401	10	47
22GÜNEYKÖY	360	11	34
23HAMİDİYE	973	7	44
24HANDAĞI	349	15	52
25HASKÖY	250	12	49
26HİSARLI	240	7	33
27IRMAKKÖY	725	12	49
28 IRMAKYENİKÖY	233	8	45
29KAYAĞANTAŞ	54	15	52
30KESİKKÖPRÜ	612	6	43
31KOCAKÖPRÜ	657	7	44
32KUZAYCA	336	13	25
33MERDİVENLİ	370	9	28
34OCAK	542	6	43
307712ORTAIRMAK KÖYÜ	190	8	43
35ORTAYOL	195	13	50
36ÖRNEK	360	17	34
37PAPATYA	328	8	45
38SAHİLKÖY	378	8	45
39SESSİZDERE	900	7	44
40SİVRİKALE	253	7	30
41SİVRİTEPE	174	9	46
42SUBAŞI	580	9	40
43SUCATI	648	10	47
SULAK KÖYÜ	480	5	33
44ŞEHİTLİK	447	14	51
45ŞENDERE	280	19	37
46ŞENTEPE	78	16	53
47TEKTAŞ	45	16	37
48TOPLUCA	305	7	45
49TÜTÜNCÜLER	744	12	49
50UĞRAK	105	14	51
51YAVUZKÖY	201	14	51
52YEMİŞLİ	390	5	42
53YEŞİLKÖY	101	4	35
54YÜCEHİSAR	328

Adetlerimiz
EVLENME VE SONRASI İLE İLGİLİ ADETLER

• Evlilikler yakın çevreden yapılır, yakın çevrede kız yoksa dışarı çıkılırdı.
• Gelinlik kız komşu, akraba ve aile büyüklerince yapılırdı. Her ne kadar erkeğin görüşü alınsada son söz aile büyüklerindi
• Beşik kertme vardı. Ancak bu doğuda olduğu kadar zorlayıcı olmayıp, çocuklar büyüyünce evleme zorunluğu taşımazlardı.
• Kız arama da elçi denilen insanlar devreye girerdi.
• Kız seçimine çok önem verilirdi. Kızın soyu sopu araştırılırdı. Kız tarafıda erkeğin soyu sopunu araştırır, uygunsa verirdi.
• Kızın erkeğe gönüllü olması ve kaçma işini beraber planladıkları durumlarda olay fazla büyütülmez, zamanla örtbas edilirdi.
• Sevenlerin kavuşamama durumunda maraz denen ruh hastalıkları olurdu.
• Kız istenmeden önce ondan büyük kız olup olmadığı araştırılırdı. Böyle bir durum varsa kız istenmez, istense de büyük kız varken ufak kız verilmezdi.
• Kızın bir başkasına sevdalı olup olmadığına bakılrdı.
• Kız daha istenmeden, yani iş resmiyete dökülmeden elçiler sayesinde iş halledilmiş olurdu.
• Kız istenmeye gidilirken karşı taraf haberdar edilir, hazırlıklı olmaları sağlanırdı. Erkek tarafı karşılanır ağırlanır. Bir müddet ordan buradan konuşuldukjtan sonra asıl konuya girilirdi. "Allah'un izniyle, Peyganberun kavliyle kizinuzi oğlumuz Temel'e istiyiruk" denirdi. Kız tarafı kendini naza çeker, cevap vermek istemez, çay kahve, yemek ikram edip konuyu dağıtmaya çalışırdı. Erke tarafı da israr eder "Kızı vermezseniz ne yemeğinizi yeriz nede kahvenizi içeriz" derdi. Hayli mücadele sonunda istekler sıralanır, kabul edilince de kız verilirdi.
• Kız istendiğinde verilirdi. Çünkü söz önceden alınır ve kararlaştırılmış olurdu. Söz alınmadan kız istendiğinde, istenmedik olaylar olabilirdi. Erkek tarafı soğuk karşılanır. Mazeretler uydurulur. Bazen de kız görücüye çıkmazdı. 
• Kız tarafı erkek tarfının karşılayabileceği kadar başlık parası isterdi. Bu kıza harcanırdı. Ayrıca kıza alınacak eşya ve altın tesbit edilirdi. 
• Ara kesildikten sonra (kızın sözünün alınması) olay hemen duyurulurdu. Bu da erkek tarfının dılaru da hava ya kurşun sıkmasıyla olurdu. Peşinden yemek yenir. Düğün günü belirlenir, ayrıntılar konuşulurdu.
• Ara kesilirken kız tarfına verilen sözler düğnden önce yerine getirilirdi. Bir alış veriş günü tesbit edilirdi. Genellikle Çarşamba günü olurdu. Her iki tarfta birinci derece yakınlar olurdu. 
• Takılardan genellikle çok eskiden dilme fes, beşli, daha sonraları zincir, bilezik, küpe, yüzük, saat, alyans, iğne gibi altın eşyalar alınırdı. Daha sonra söz verilen giyim kuşam ve yerleşimle ilgili diğer eşyalar alınırdı. 
• Alınan eşyalar önce kız evine gönderilir, kızın kendi hazırladığı  eşyalarla birlikte sergilenirdi. Bu olaya "Bohça Açıldı" denirdi. Perşembe'den Cumartesiye kadar açık kalır isteyen gelir bakardı.
• Eşyalar evden çıkarken, kızın erkek kardeşi yoksa bir yakını kapıyı keser ya da sanduğa otururdu. Kapı  erkek tarafının bir miktar para vermesiyle açılırdı.
• Cumartesi erkek evine getirilen eşyalar kız tarafınca yerleştirilirdi.
• Kına gecesi Cumartesi olup her iki taraftada yapılırdı. Misafirler horon eder, oynar, toplu halde kurşun sıkılırdı.
• O gecede geline kına yakılır. Başka isteyenlerde var ise onlarda kına yakardı. Bazen geline yakma işlemi Pazar sabahına bıraklıdığı da olurdu. 
• Erkek tarafı kına gecesinde şeker, fındık türü yiyecekler gönderirdi. 
• Pazar sabahı erkek tarafı kalabalık bir halde kızı almaya giderdi. "Duğunci" denen bu grup yol boyunca sık sık silah sıkardı. Bunu duyan kız tarafı da karşılık verirdi. 
• Gelini evden genellikte damadın babası veya ağabeyi çıkarırdı. Bu arada kapı kesilir bahşiş istenirdi. Yol boyunca yer yer yol kesildiği olurdu. Geli evden çıkarken kurşun sesleri ortalığı yıkardı.Bazı evlerdede ilahiler okunurdu
• Yol yakınsa gelin yaya, uzaksa at ile getirilirdi.
• Gelinin evinden gelenlere ikram edilen lokumu damada ulaştıran ödüllendirilirdi. Bu kimseye "müjdeci" denirdi. Müjdeciye ya para ya da bir tepsi baklava verilirdi. 
• Kız ve erkek tarafıı birlikte kurşun ata ata gelinle birlikte erkek evine gelirdi. Bu gruba "alay" denirdi. Kız ağlarsa, "Hem ağlıyalum, hem gidelum" denirdi.
• Kız eve girmeden önce tatlı dilli olsun diye, elini bala tutturup sağ parmaklarıyla kapının başına sürerlerdi. Zengin olsun diye başına bez koyup para dökerlerdi. 
• Kız tarfından birileri gelini içeri sokmaz.Bir şeyler isterdi. Buna "kapılık istemek" derlerdi.
• Gelin odasına götürülür, oturtulur, yanında genellikle ablası veya yengesi bulunurdu. Bazen de o mahalede yeni gelin olmuş birisi de olabilirdi.
• Düğün akşama kadar devam ederdi. Bu arada sıksaray, sallama, atlama, titreme gibi horonlar yapılırdı. Horonlar genellikle erkek erkeğe, kadın kadına oynanırdı.  Erkekler daha çok evin dışında veya avluda, kadınlar ise evin içinde bir yerde oynarlardı. Erkekler kızlar bir arda oynadığında kadınlar veya kızların kollarına ancak yakınları girebilirdi.
• Horonlar kaval, tulum, akordiyon, mozika (mızıka) nadir olarak zurna ve daha çok kemençe eşliğinde oynanırdı. 
• Çoğu zeminde şairle atma türkülerle horona ayrı bir renk katarlardı.
• Bu arada erkek anaları da boş durmaz. Sağa sola göz gezdirir. Bir kız ararlardı.
• Yakın komşuların yardımıyla misafirlere yemek verilirdi. Bu arada bazıları bahşiş almak için yemeği engellerdi. Buna "sofra bağlama" denirdi. 
• Hava kararamadan düğün alayı dağılır fakat kız tarafından bir kaç kişi bir müddet daha beklerdi.
• Gerdeğe girilmeden eğer önceden kıyılmadıysa " hoca nikahı" yapılırdı. 
• Ev gerdeğe gireceklere bırakılır. Bir günlüğüne ev sakinleri komşulara kalırdı.
• Pazartesi günü gelin erken kalkar ve ev işlerine konulurdu. Sözde uğursuzluk getirmesin diye geline bir hafta süpürge tutturulmazdı. Bugün aynı zamanda kız ve erkek tarafının birbirine bohça içersinde hediye verdiği gündür. Bu olaya "bohça çıktı" denirdi. 
• Düğünden bir hafta sonra "yedi" olurdu. Yedi, kızın damatla babasının evine gitmesiydi. Damat'a bu arada bazen ağra kaçan şakalar yapılırdı. Bu şakalrdan korunmak için damadın yanında korumaları olurdu. 
• Damat sofraya oturduğunda sofra arkadaşları tarafından bağlanır. Kaynana sofranın açılması ve damadın yemek yemesi için bahşiş verirdi.
• Yedididen birkaç gün sonra da kız tarafı erkek tarafınca devet edilirdi. 

---

 DOĞUM VE SONRASI İLE İLGİLİ ADETLER

• Evlililiğin ilk devrelerinde gelinin hamile kalması istenirdi.
• Hamile kalmaması durumunda telaş düşülür, hata varsa bunun gelinden kaynaklandığı düşünülürdü.
• Hamile kalınması için okutma dahil her çareye başvurulurdu.
• Birkaç sene içinde eğer gelin hamile kalmazsa, anlaşılarak ya boşatılır, ya da üzerine kuma alınırdı.
• Eğer hamil kalmışsa, oturmasına, kalkmasına, yemesine, içmesine kadar dikkat edilir, bu arada bir çok batıl yöntem de uygulanırdı.
• Doğum zamanı köy ebesi çağrılırdı. Bebeğin çıpa'sını (göbek bağı) ebesi veya iyi huylu birisinin kesmesi istenirdi.
• İlk doğan sebinin erkek olması istenirdi. Şimdi de öyle ya.
• Çocuk doğar doğmaz sağ kulağına ezan ve sol kulağına kamet okunurdu.
• Doğum yapan anne kırk gün lohusa kalırdı.
• Çocuğa genellikle büyüklerin ismi verilirdi. Daha çok ölen nine, dede veya yakın tarihte ölmüş birinin ismi verilmesi halen devam etmektedir.
• Çocuk kısa bir süre kundakta kalır. Sonra beşiğe alınırdı.
• Nazarlanmasın diye çocuk uzun süre yabancılara gösterilmezdi.Gösterileceği zaman nazarlık takılır, yüzüne kara sürülürdü.
• Anne sütü olduğu müddetçe emzirilir. Sütten kesildikten sonra inek sütü verilirdi.
• Anne sütü yoksa, ilk zamanlarda, süt anne aranırdı. Yakın çevreden herkes çocuğu emzirir ona süt anne olurdu. Süt annelik yaygın bir uygulama olup yer yer hala devam etmektedir.
• Süt çocuk, süt kardeşi ve ondan sonra doğacak çocuklarla "süt aşağı akar" diye evlendirilmezdi.
• Kız ergenlik dönemine kadar çember, daha sonra da keşan bağlardı. 
• Erkek çocuklar ergenlik dönemine kadar mendil, yağluk, daha sonra da başlık ve abaniye bağlardı. 
• Doğumdan sonra kızın annesi tarafından peşuk alayı yapılırdı. Alay ekek evinde olurdu. Alaya kızın ailesi ve yakınları katılırdı.Çocuk kız ise kırmızı, erkek ise mavi beşik hediye edilirdi. Bu olay sadece ilk çocuk için yapılırdı. Diğer çocuklar bu beşikle büyütülürdü. 
• Alaya katılanlar eşya ve hediye veririlerdi. Kundağa konulmuş paralar ise çocuğu yıkayan ebeye hediye edilirdi. Ebeler çoğu zaman bu parayı almaz çocuğa bırakırdı.

---

ÖLÜM VE SONRASI İLE İLGİLİ ADETLER

• Cenaze törenlerini hocalar yönlendirir.
• Eğer durum ağırlaşmış ve yapılacak bir şey kalmamışsa, hoca çağrılır, son nefeste Kur'an ile gitmesi sağlanırdı.
• Ölüm yaşlılar için doğal karşılanır, çocuk ve genç ölümleri  derin iz bırakırdı.Bu gibi durumlarda halen devam eden ölünün arkasından destan yazma geleneği vardır.
• Ölen kimsenin ağzının açık kalmaması için bir bez parçasıyla ağzı bağlanır.Üzerine şimemesi için bir bıçak konur.
• Ölüm olayı yakın köylere sela, uzaklara telefon veya telgrafla bildirilir.
• Cenaze genelde, ertesi gün gömülür. Bundan maksat uzakta olan yakınlarun gelebilmesi içindir. 
• Genellikle öğle namazı sonrası, yakınların yetişememe durumunda ikindi namazından sonra defin işlemi olur.
• Ölüye dargın olanlar dahi cenaze törenine katılır.
• Ölünün başında ağıt yakılır. Ağıtlarda sınır olmaz. Ölenin ardından iyiliklerinden, yaşadıklarından gelişigüzel sesli olarak bahsedilir. Bunu kadınlar çoğunlukla yapar.
• Komşular devreye girer, ölü sahiplerini teselli ederken geleni gideni ağırlar, uzaktan gelenlere yemek veririler. 
• Ölünün hazırlanması, cenaze önce ve sonrası işlele hep komşular uğraşır.
• Yıkanıp tabutla musllaya konan mevtanın yüzüne isteyen bakabilir.
• Cenaze namazına tabut omuzda götürülür. 
• Her ailenin kendine ait mezarlığı olduğu gibi  köyün ortak mezarlığıda vardır.
• Ceset özenle hazırlanan mezara tabutla veya kefenle konur.
• Ceset gömülürken Kur'an okunur. Cenazeye gelen çocuklara bisküvi, şeker, fakirlere ve ihtiyacı olanlara havlu, namazgah, Kur'an-ı Kerim, dini bilgiler ve para verilirdi.
• Bazı yerlerde ölenin günahlarını affı için devir denilen dini bir tören yapılırdı.
• Defin akşamı ölü evinde Kur'an okunur. Bazı yerlerde de ölünün yıkanmasından gömülmesine kadar ki süre de hatim yaptırılır.
• Belli aralıklarda mevlit okutulur.
• Ölü yakınları uzun süre yalnız bırakılmaz, ziyaret edilir.

AtaSözlerimiz
Amacacılık

Aranızda Doğu Karadeniz'i gezmeyen yoktur sanırım..Bölge, Türkiye'nin genelinden coğrafi olarak epeyce farklılık gösterir. Dağları, eğimi, toprak görünmemecesine olan yeşilliği, azgın denizi, iklimi, bol yağışı. Farlılıkları daha da sayabiliriz.
Tüm bunların yanında insanları da farklıdır. İnsanlarının yaşam biçimleri, dünyaya bakışları da farklıdır. Dünyada belki bir daha benzeri olmayan bir biçimde, kendi kendisiyle alay edebilen, kendisiyle ilgili espriler üretebilen ve bunlara yine kendisi gülebilen insanların yaşadığı alanlardır buraları.
Tüm bunların dışında bölgenin özellikle de en doğusuna doğru gidildikçe bir başka farlılık daha gözlenir. Kıyı şeridi boyunca dizilen Pazar, Ardeşen, Fındıklı, Arhavi, Hopa, Kemalpaşa gibi ilçelerde çok yoğun olarak, Rize il merkezi ve Çayeli ilçesinde de az olarak bir avcılık türü yapılır. Bu, "atmacacılık" adı verilen ve başından sonuna dek doğanın içinde geçen bir avcılık türüdür.
Atmacanın ya da yerel adıyla "sifteri" nin avının öyküsünü anlatacağım size. Bunu okurken ekolojik dengenin nasıl oluştuğuna, ekolojik zincir de denilen ekosistemin nasıl işlediğine tanık olacaksınız.
Atmaca avının iki nedeni vardır. Bunlardan birincisi bu iş yalnızca yaz aylarında (çünkü diğer dönemler yumurtlama ve yavrularını büyütme zamanlarıdır) ve tümüyle dağlarda, doğanın içinde yapılabildiğindan; doğayla başbaşa kalmak isteyenler için ideal bir ortam oluşturmasıdır. Tatil günlerini bu zamanlara ayarlayan yöre insanları, günlerinin çoğunu bazan da tümünü dağlarda geçirirler.
Atmacalığın bir diğer amacı da bıldırcın yakalamaktır. Ama iş bıldırcın yakalama zamanına gelinceye değin çok uzun aşamalardan geçilir.
İlk iş mısır ekimi yapmaktır. Temmuz aylarında mısır ekimi yapılır. Çekirge en çok da bu mısır koçanlarının arasında bulunur. Bunları yakalamak son derece kolaydır. Çekirge yakalanır, belinin ortasından bir iple bağlanır. "Ragi" denilen küçük ve özel bir kafesin içine konulur. Kafesin dışı, tümüyle inek kuyruğundaki kıllardan yapılmış tuzaklarla doludur. Çekirge kafesin içinde belinden ipliğe bağlı olarak ve havada asılı olarak tutulur. Böylece açık bir alana bırakılır. Çok geçmeden bir atmaca kuşu (ciceğen) çekirgeyi yemek için ragiye konar. Konmasıyla birlikte de yakalanmış olur. Burda çekirgenin yerini "ğvapa" ( diğer adı "lakoti" ) da alabilir. Bu, büyükçe bir böcek türüdür ve toprağı eşeleyerek gezer, topraktan beslenir. Özellikle de yumuşak toprakları sever. Bu yumuşak toprakların içinde nerelerde daha çok yaşadığını yöre insanları bilir. Bunlar yakalanır, belinden ipe bağlanır ve raginin içine asılır. Ayakları toprağa henüz değecek biçimde bir ipliğe bağlıdır. Sürekli toprağın içine girmek için çabalar. Onun bu çabaları, atmaca kuşu 'nun dikkatinden kaçmaz. Sonunda onu avlamak için raginin üstüne konar, ancak kendisi yakalanır.
Artık elimizde ikinci gereç de tamamdır. Sıra atmaca kuşunu eğitmekte ve onunla da atmaca yakalamaktır.
Atmaca kuşunun önce eğitimi gerekmektedir. Kuşun 1.5 m. uzunluğunda tümüyle düz bir çubuk üstünde sürekli olarak oturması gerekmektedir. Çevresinden korkmaması için de gözkapaklarının üstü özel bir maddeyle kapatılır. Böylece kuşun yalnızca aşağıları görmesi sağlanır.
Bu olay her zaman için yapılmaz. Yalnızca atmaca avına çıkıldığı zaman uygulanır. Kuşun tüm zamanları çubuğun üstünde geçer. Zaten kendisi de kuru ağaç dallarında yaşamayı sevdiğinden sorun da olmaz. Burada yemlenir. Yemlenme dediysem de, et verilir. Çünkü bu kuş, etoburdur. Onu beslemek için başka serçe türleri öldürülür ve atmaca kuşunun çubuğuna, temizlendikten sonra bağlanır. Kuş buradan beslenir.
Sıra gelir bu kuş aracılığıyla atmaca yakalamaya. Yalnız, bunun için başka gereçlere de gereksinim vardır. Atmaca dağlarda, sırt boylarından geçer. Yere son derece yakın olarak uçar. Avını kilometrelerce uzaktan görür. Son derece hızlı olarak avına yaklaşır ve saldırır.
Bu aşamada insanın ortada gözükmemesi gerekmektedir. Bunun için de sırt boyunca bir yerde, tümüyle doğal görünüşlü bir yer yapılır. "Tente" denilen bu yerin içinde insan vardır. Buradan atmaca gözetlenir.
Atmaca her yılın Ağustos ve Eylül aylarında Gürcistan tarafından Karadeniz kıyısı boyunca batıya doğru hareket eder. Bu göç yönü ve tarihi hiç değişmez. İşte tentelerin gözetleme yerleri, doğuya doğru olarak dönüktür ve atmacanın yolunu gözler. Yine atmacanın geliş yönüne göre, genellikle 2x3 m. ya da daha farklı boyutlarda ağ gerilir.
Avcılar atmacayı havada uçarken, ne kadar uzakta olursa olsun tanırlar. Diğer onca kuşun arasında olması, onlara benzemesi ve uzaklık onlar için hiç farketmez. Uzaktan atmacanın görülmesi durumunda, gözlerinin üstü kapalı olan atmaca kuşu çubuğun üstünde olarak tenteden dışarıya çıkarılır. En ileride atmaca, sonra ağ ve onun arkasında da atmaca kuşu vardır.
Kuş çubuğun üstünden kaçırılır. Kaçırılır dediysem bir karış kadar. Ayaklarından bir iplikle çubuğa bağlıdır. Sağını solunu da göremediğinden yalnızca altındaki çubuğu görebilir. Ve çubuğa konmak ister. Bunu da yapamaz çünkü, çubuğu tutan insan eli, çubuğu sürekli oynatmaktadır. Burada insanın amacı, kuşun sürekli olarak uçmasını ve atmacanın da bu uçuşu görmesini sağlamaktır.
Gerçekten de atmaca uzaklık ne kadar olursa olsun, avının harekelerini görür ve kilometrelerce öteden avına saldırmak için hızlanır. Göremediği ya da belki de görüp de önemsemediği bir şey vardır, o da kendisiyle kuşun arasında gerili olan ağ. Hızla kuşa saldıran atmaca, gelir ve ağa takılır. Bu geliş öylesine hızlıdır ki, bazı avcılar çok dikkatli olmalarına karşın, atmaca kuşlarını atmacaya yem etmekten kurtaramazlar. Bazan da atmaca ağı iyice farkeder ve ağın arkasından dolaşarak kuşa saldırır. Tüm bu olaylar bir kaç saniye içinde olduğundan avcı kuşunu kurtaracak zamanı bile bulamaz.
Sonunda atmaca da yakalanmış olur. Avcı önce bir sevinç narası atar. Bu yalnızca yöreye özgü olan özel bir haykırış türüdür. Ardından eğer belinde silahı varsa -ki hemen hemen hepsinde vardır- ve yakaladığı atmaca da iyi bir atmacaysa havaya ateş eder. Böylece herkese zaferini iletmiş olur. Bu zafer her avcı için her gün bir kaç kere olabilir. Yakalan atmaca iyi bir türden değilse hemen serbest bırakılır. İyiyse bir mendile özel bir biçimde bağlanır ve merkezi tenteye getirilir. Buralar bir kaç avcının birlikte kaldığı merkezi yerlerdir. Buralar da ormanın içinde ağaçlardan yapılmış, yanları ve üstü eğreti otlarıyla kapatılmış, tümüyle doğal olan barınaklardır. Tabii ki içinde ve çevresinde en çok da, avlanan atmacalar bulunur.
Bütün bunlardan sonra işin belki de en zevkli yanı olan, vahşi bir atmacanın evcilleştirilmesi gelir. Buradaki evcilleştirme hiçbir zaman sözcüğün gerçek anlamıyla evcilleştirme olmaz. Burada anlatılmak istenen atmacanın sahibinden korkmamasıdır en fazla. Atmaca öylesine vahşi bir canlıdır ki, hiç bir zaman, hiç bir koşulda evcilleşmez.
Yukarıda söylediğim anlamda evcilleştirmek için önce bağlanması gerekir. Bu iş, ayaklarına özel ipler bağlanmakla olmaz. Çünkü o zaman uçuşa geçtiğinde ayakları çıkar. Bunu önlemek için belbağı denilen ve kanatla boynundan geçen özel bir bağ kullanılır. Ayrıca ayaklarından da özel bir dengeyle buraya başka bir bağ getirilir. Sonuçta kendisine zarar verilmeksizin kuşun kaçması engellenmiş olur.

O belgesellerden ya da filmlerden izlediğiniz gibi atmacanın kola tünemesi sağlanır. Bu aşamada kolun çok iyi korunması gerekmektedir. Çünkü en küçüğü 1.5 cm. olan pençelerinin deriye geçmesi durumunda, deriyi kurtarmanın yolu yoktur. Pençeler deriyi delik deşik eder. Korkar, acı duyarsanız ya da bunu belli ederseniz, atmaca daha fazla ürker ve daha fazla pençesini batırır. Bu nedenle acıya dayanarak derinizi kendiliğinden bırakmasını beklemekten başka seçeneğiniz yoktur.
Atmaca başlangıçta hep kaçmak ister, siz onun alır kolunuzun üstüne oturtursunuz. Yine kaçar. Ancak zamanla kaçamayacağını anlar ve durumu kabullenir.
Sıra onu doyurmaya gelmiştir. En çok sevdiği yiyecek de pişmiş yumurtanın sarısıdır. Doyurmayı siz kendi ellerinizle yaparsınız. Ters bir hareketiniz, yumurta yerine parmaklarınızı gagalamasına neden olabilir. Onu beslemeniz, size biraz daha yakınlaştırır.
Bunların dışında yazıda anlatılamayacak başka türden eğitimler de yapılır. Bir kaç gün içinde atmaca, yine vahşidir ama en azından sahibinden korkmamakta ve ani hareket etmedikçe ondan kaçmamaktadır.
Doğada atmacaya benzer birçok kuş türü vardır. Atmacanın özelliği gözlerinin içinin tam anlamıyla sapsarı olmasıdır. Ayrıca, erkeği dişisinden daha küçüktür. Bu nedenle yalnızca dişisi yakalanır. Diğerleri ya hiç yakalanmaz ya da hemen serbest bırakılır.
Atmaca yalnızca yumurtayla doyurulmaz kuşkusuz. Kendisinden küçük her tür kuşu yer. Bu yeni ölmüş ya da canlı olabilir. Bazan avcılar başka bir biçimde yakaladıkları bir kuşu atmacanın önüne atarlar. İşte gerçek anlamda doğanın acımasızlığını ve vahşetini orada görürsünüz. Atmaca avını öylesine zevkle, hızla parçalar ve öldürür ki, gözlerinize inanamazsınız. Çoğunlukla "keşke görmeseydim" der insan.
Atmaca böylece yakalandıktan ve eğitildikten sonra sıra onunla bıldırcın avlamaya gelmiştir.
Bıldırcınlar Karadeniz'in kuzeyinden gelirler. Denizi aştığı için yorgundurlar ve ilk kara parçasına konarlar. Özellikle yağmurlu ve gök gürültülü havalarda denizin önündeki ilk toprak parçasına bile konarlar. Bu gelişleri çoğunlukla gece olur. Yağmurun geçmesine dek kondukları yerde kalırlar ve hiç hareket etmezler. Bıldırcınları avlamanın bir çok yolu vardır. Atmacayla avlamak bunlardan yalnızca biridir. Günün çok erken saatlerinde avcılar kollarında son bir gündür aç bıraktıkları atmacaları (aç olmazsa saldırmaz), ellerinde uzun çubuklarıyla dolaşırlar. Çubuklarla çimlerin üzerinde gezerler. Eğer orda bıldırcın varsa korkar ve hemen havalanır. Havalanmasıyla birlikte atmaca da arkasından uçurulur. Çok az da olsa istisnaları olmakla birlikte, atmaca bıldırcını mutlaka yakalar ve ilk gördüğü dala ayaklarında bıldırcın olarak konar. Avcıya düşen iş, parçalamadan gitmek ve ayaklarından bıldırcını almaktır.
Bu iş bazan saatlerce sürebilir. Çünkü atmaca ne avını vermeye niyetlidir, ne de öyle kolayca yakalanacak yerlere konmaya. Ayaklarına bağlı olan kısacık iple yakalanabilir ancak. Tam yanına yaklaşırsınız, uçar. Bir uçmasıyla birlikte yüzlerce metre uzağa gidebilir. Siz de arkasından.
Tüm bu iş avcılıktan çok, doğayla yaşamanın bir yoludur Doğu Karadeniz'de. Her avcının sonuçta yalnızca bir atmacası olur öve onu ertesi yıla kadar saklar. Bunlara "tüylek" denir. İşine yaramayanları ve fazla yakaladığını salıverir. Avcıların en dikkat ettikleri şey, neslin tükenmemesidir. Bir avcının bir yılda yalnızca bir adet yakaladığını ve atmaca avının gerçekten zor koşullarda ve ortamlarda yapılması nedeniyle herkes tarafından yapılmadığını gözönüne alınsanız, bu korumanın boyutlarını da anlayabilirsiniz. Bu nedenle bölgede belki de yüzyıllardır bu av yapılmasına karşın, neslin tükenmesi söz konusu olmamıştır.
Bir diğer konu atmacanın örneğin yumurtadan çıktıktan sonra, ya da yavruyken yakalanmamasıdır. Çünkü bu iş, atmaca avcılığının ahlakında yoktur. Bu avcılıktaki amacı oranlarsak, bıldırcın yakalamak çok küçük bir oranda kalır doğrusu.
Amaç çoğunlukla doğada, dağda yaşamaktır. Amaç, o ortamda bulunmaktır. Gündüzleri av peşinde olmaktır. Geceleri hep birlikte içki içmek, türküler söylemek, horon oynamak, eğlenmektir. Bu nedenle avladığı atmacayı yaşadığı kente götüremeyecek olan insanlar, kente dönüşlerinde kuşu salıverirler. Çünkü yaşadıkları günlerdir onlar için önemli olan.
Atmaca avcılığı yapıldığı günler boyunca dağlarda yaşanır. Tentelerde elektrik bulunmaz. Televizyon bulunmaz. Hiçbir makine yoktur. En büyük teknoloji ürünü küçük radyolar ve dürbünlerdir. Bunun dışında her şey doğaldır ve doğal ortamda geçer. Kirlilik, gürültü, gazete, dert, tasa, yoktur. Musluk yoktur. Su, doğal kaynaklardan karşılanır. Tüm yiyecekler doğal ortamlardan elde edilir.
Atmaca kültürü yöre insanları için çok önemlidir. Atmacanın yalnızca dişisi yakalanır demiştim. Bunun da değişik türleri vardır. Renklerine göre ayrılan bu türlerin de iyisi kötüsü vardır. Bu renk ayrımı çoğunlukla boynundaki tüylerin renklerine göre yapılır. Dışarıdan bakan biri, hiç bir renk ayrımı göremez. Oysa oradaki bir tüyün hafif bir renk farklılığı, atmacanın niteliğini de belirler.
Atmacanın niteliği öylesine önemlidir ki, genç ya da yaşlı insan farketmez, iyi bir atmacayı kolunda oturtup dolaşmak, bir onur kaynağıdır. Bu amaçla yörede yapılan şenliklerde mutlaka atmaca yarışmaları yapılır. Görüntüsü en iyi olar atmacaya ödüller verilir. İyi atmaca gururla dolaştırılır. Ömrünün herhangi bir döneminde atmacacılık yapmamış olmak, eksiklik sayılır.
Bu satırları okuyan çoğu kişi işi abarttığımı sanabilir ama, şunu da eklemek istiyorum. Sahibinin atmacasına öylesine bir bağılılığı vardır ki, atmaca hastalandığında çoğunlukla sahibi de bundan etkilenir. Mutsuz, sinirli olur. Atmacanın iyileşmesi için her şeyi yapar. Atmacasıyla o, bütünleşir. Asla atmacasını öldürmez. Günü geldiğinde salıverir.
İşin doğada yaşama yanını bir yana bırakırsak; bıldırcın yakalamak için atmaca, atmaca için atmaca kuşu ve doğada yaşam, atmaca kuşu için çekirge, çekirge için mısır ekimi. İşte ekosistem. Zincir nasıl da birbirine bağlı. Aradan birini kopardığınızda tüm dengeler bozuluyor.





Ağaç İşleri
Bilmecelerimiz